Nazwa i synonimy
Łacińska nazwa zwraca uwagę na wielkie oczy ryb z tego gatunku: ocellus – oko. Stąd w języku polskim określa się ten gatunek jako muszlowca wielkookiego. Znany jest również jako exLamprologus ocellatus, Neolamprologus ocellatus oraz ‚Lamprologus’ ocellatus.
Występowanie
Lamprologus ocellatus zajmuje strefy piaszczyste z rozrzuconymi muszlami praktycznie na całym wybrzeżu jeziora Tanganika. W akwarium warto skupić muszle w grupach po 3-5 sztuk, ale gdy mamy do dyspozycji mniejsze akwarium, szczególnie w rewirach samic, dobrze ograniczyć liczbę muszli do 2-3.
Ocellatus występuje w wielu odmianach barwnych, gdzie najbardziej popularna wśród akwarystów to złota.
Akwarium
Jak podaje Krzysztof Haja w artykule Ślimakom dziękujemy – rzecz o muszlowcach obligatoryjnych z jeziora Tanganika (Tanganika Magazyn, IV 2008), sugerowana, minimalna wielkość terytorium dla jednego samca tego gatunku to powierzchnia 40×40 centymetrów i akwarium około 50 litrów. Przy czym kluczowy jest pierwszy parametr. Taka powierzchnia dna pozwoli na utrzymanie się pary tego gatunku. Jednak aby hodować harem, składający się z samca i 2-3 samic, potrzebny jest zbiornik o długości 80-100 centymetrów. Ocellatusy to muszlowce obligatoryjne, dlatego niezbędne są im muszle. Co do warunków chemicznych wody, oświetlenia i innych elementów projektowania zbiornika dla muszlowców, dowiesz się o nich więcej w sekcji Akwarium.
Wielkość i rozróżnianie płci
Samce dorastają do 6 centymetrów, zaś samice do około 4 centymetrów. Jest to najbardziej widoczna różnica między osobnikami różnych płci. Podobnie jak w przypadku Lamprologus meleagris, doświadczeni hodowcy potrafią wychwycić delikatne różnice w budowie – samice mają jakby pękate brzuszki, są też bardziej krępe i mają mniej masywną głowę.
Zachowanie
Ocellatusy są dość agresywne zarówno wobec osobników tego samego gatunku, jak i innych. Dość dużą agresję samców możemy zauważyć także wobec samic niegotowych do tarła. Z kolei kiedy te mogą złożyć ikrę, same inicjują kontakt, zajmują muszlę na terytorium samca oraz czasami wręcz go atakują. Niejednokrotnie zdarzały się również przypadki atakowania dłoni hodowców, którzy za bardzo zbliżyli je do terytorium samca lub broniącej narybku samicy.
Ważna część ich zachowań tych ryb związana jest z muszlami, które okopują piaskiem, tak aby był widoczny tylko wlot lub całkowicie zakopują, gdy ich nie używają – samce robią to, aby uniemożliwić ich przejęcie konkurentom i mieć zapasowe domki dla samic. Kopanie to bardzo ważny elementy zachowań tych ryb – dobrze przedstawia go poniższe wideo.
Jednocześnie bardzo widowiskowe są zachowania związane z imponowaniem. Bardzo dobrze przedstawia to z kolei kolejne wideo.
To co da się zauważyć to fakt, że z wiekiem ocellatusy stają się jakby spokojniejsze – oczywiście dalej są nieustępliwe – ale da się zauważyć mniejszą agresję u dorosłych ryb niż u młodych. Dodatkowo bardzo różni się zachowanie tych ryb, kiedy trzymamy je w parze albo w haremie. W przypadku pary, kiedy dojdzie do tarła najczęściej ryby żyją zgodnie, chociaż zdarzają się konflikty, kiedy samica jest niegotowa do tarła. Niemniej z dużą rezerwą należy podchodzić do kwestii agresji samca wobec samicy w przypadku pary. Sprawa ma się inaczej, gdy na terytorium samca są 2-4 samice – wtedy rywalizują one między sobą, a także atakują wręcz samca.
Rozmnażanie
Do rozmnażania potrzebują pustych muszli ślimaków – tam też przebiega tarło – w domku samicy (wideo poniżej). Gdy mamy dobraną parę, będzie się ono odbywać co około 3 tygodnie.
Młode po kilku dniach od złożenia ikry opuszczają muszlę. Samica pilnie ich wtedy strzeże, co dobrze widać na poniższych filmach.
Sposób przebiegu tarła oraz opieki nad młodymi jest bardzo podobny jak w przypadku Lamprologus meleagris. Czytaj więcej we wpisie poświęconym temu gatunkowi.
Rodzice opiekują się nimi do dość dużych rozmiarów.
Towarzystwo
Dobrym pomysłem będzie towarzystwo innych silnych ryb z Tanganiki, a także innych muszlowców. W naturze siedliska ocellatusów pokrywają się z Lamprologus multifasciatus i Altolamprologus sp. „compressiceps shell” (czasami równocześnie), a także Lamprologus laparogramma. Koegzystuje również wraz z Lamprologus ornatipinnis i z Lamprologus sp. „ornatipinnis Zambia” oraz na przykład w okolicach Luhangi z Lamprologus kungweensis. Konfrontują się również z Telmatochromis temporalis shell, czy dużymi Neolamprologus tetracantus.
Galeria
Jeśli chcesz wykorzystać któreś ze zdjęć z galerii, poproś o zgodę. If you would like to reproduce some photos from the gallery, request for a permission.
